Sự phát triển của ngành trồng chè theo tiêu chuẩn VietGAP tại Lai Châu

Chuyển đổi ngành trồng chè tại Lai Châu theo tiêu chuẩn VietGAP

Tại Lai Châu, người Mông đã và đang chuyển sang kỹ thuật trồng chè theo tiêu chuẩn VietGAP. Từ việc chăm sóc cây chè, chế biến sản phẩm cho đến quá trình tiêu thụ, quy trình sản xuất được thực hiện một cách nghiêm ngặt. Hiện nay, các mô hình chè VietGAP đang thu hút sự quan tâm đặc biệt từ các nhà quản lý, người tiêu dùng và người trồng chè. Tuy nhiên, việc chuyển đổi quy trình sản xuất chè theo tiêu chuẩn này vẫn đang gặp phải nhiều khó khăn.

Sự quan tâm đặc biệt đối với chè VietGAP

Lai Châu hiện có tổng diện tích chè ước đạt 4.976 ha và sản lượng chè búp tươi lên đến 21.200 tấn. Chè đóng góp làm nguồn sinh kế chính cho khoảng 40.000 người dân trên địa bàn tỉnh, chủ yếu là những dân tộc thiểu số như Thái, Mông, Dao, Hà Nhì…

Nông dân trồng chè ở các vùng như Bản Cư, Nhà La, Tả Chải, Trung Chải thuộc xã Sùng Phài, huyện Tam Đường, tỉnh Lai Châu đang bước vào mùa thu hoạch. Vui tay hái từng búp chè, chị Phê Thị Sổ, một người dân tộc Mông ở bản Trung Chải, chia sẻ cảm xúc: ‘Nhà mình có năm có vụ 8 tạ, có vụ 1 tấn. Trồng chè cũng không khó. Một năm thu được 5-6 lứa. Thích làm chè hơn vì làm chè thu nhiều vụ hơn. Chỉ cần hái xong là có công ty mua, không cần phải tìm người mua như lúa và ngô. Làm chè, có công ty đến mua ngay’.

Khó khăn trong quá trình chuyển đổi sản xuất chè

Lai Châu, một tỉnh biên giới với địa hình đồi núi và diện tích rộng lớn, từng phải đối mặt với nhiều khó khăn trong việc phát triển kinh tế. Lâu dài, chè và sản phẩm chè ở Lai Châu đã trải qua những thời kỳ khó khăn, thậm chí có nơi người dân đã chặt bỏ hoặc bỏ bê cây chè, để cỏ mọc cao hơn chè. Tình hình này diễn ra trong những năm trước 2010.

Nỗ lực của người dân tộc thiểu số trồng chè

Cây chè đã tồn tại và phát triển ở Lai Châu từ thập kỷ 60-70 của thế kỷ trước. Dân tộc thiểu số ở Lai Châu đã từng quen với việc canh tác và chế biến chè. Khi tỉnh Lai Châu tái lập sau thời kỳ khó khăn, họ đã nhận biết và tận dụng lợi thế của cây chè. Chính quyết tâm và tầm nhìn xa của UBND tỉnh Lai Châu đã thúc đẩy sự hợp tác giữa các doanh nghiệp và người nông dân, góp phần khôi phục và phát triển cây chè. Cụ thể, họ đã khuyến khích sự thay đổi trong tập quán canh tác, từ việc canh tác chè truyền thống sang phát triển chè sạch. Nhiều giống chè mới như Kim Tuyên, Ô Long, Tuyết Shan đã được đưa vào trồng và phát triển mạnh mẽ, đem lại nhiều cơ hội và hy vọng cho nhân dân Lai Châu.

Từ chính sách khuyến khích và sự đầu tư của nhà nước, cùng với sự vào cuộc của các doanh nghiệp, đã khôi phục niềm tin của người nông dân Lai Châu đối với cây chè. Trong vài năm gần đây, đời sống của những người dân thuộc các dân tộc tại Lai Châu đã được cải thiện đáng kể, một phần nhờ sự phát triển của cây chè.

Sự hợp tác giữa doanh nghiệp và nông dân

Nhờ vào việc không cần đầu tư nhiều tiền và công sức vào vật tư nông nghiệp cũng như có thị trường đầu ra ổn định, giá cả sản phẩm chè búp tươi được duy trì, nên nông dân có thể đạt được thu nhập ổn định. Chẳng hạn, với chỉ 0,3 hecta chè, gia đình chị Phê Thị Sổ tại bản Trung Chải, xã Sùng Phài, huyện Tam Đường, Lai Châu, sau khi ký hợp đồng cung cấp chè cho Công ty Cổ phần chè Lai Châu, họ bán hàng năm gần 1 tấn chè búp tươi. Thu nhập này sau khi trừ mọi chi phí, giúp gia đình chị Phê thu về từ 50 triệu đến 60 triệu đồng hàng năm.

Những người Mông có tâm hồn đậm chất truyền thống, luôn tuân theo những gì họ đã cam kết. Tuy nhiên, để đảm bảo rằng những người dân “tuân theo,” các doanh nghiệp ở Lai Châu luôn tuân thủ đúng những hợp đồng ký kết. Ví dụ, Công ty Cổ phần chè Lai Châu đã gửi cán bộ kỹ thuật tới từng ngôi nhà trong từng bản làng để hướng dẫn bà con cách chăm sóc cây chè, cách thu hoạch, và cách sử dụng các loại phân bón. Họ cũng giúp nhận biết từng loại phân bón và hướng dẫn về thời gian và cách sử dụng thuốc trừ sâu theo tiêu chuẩn VietGAP.

Ông Trang A Páo là người dân tộc Mông tại Bản Trung Chải, nơi có những căn nhà gỗ vững chắc, chia sẻ về tâm hồn và sự kiên nhẫn của mình: ‘Mặc dù tôi đã gần 60 tuổi, nhưng tôi vẫn còn nỗ lực làm chè. Chúng tôi làm chè và truyền lại kỹ thuật này cho thế hệ sau. Chính phủ đã hướng dẫn, vì vậy chúng tôi phải làm theo’.

Ngôi làng Trung Chải thuộc xã Sùng Phài, huyện Tam Đường, gồm 46 hộ dân, mỗi hộ đều trồng cây chè và đã ký kết hợp đồng với các doanh nghiệp mua chè. Ông Sùng A Chía, Trưởng bản Trung Chải, cho biết: ‘Bà con bây giờ chủ yếu phát triển cây chè. Công ty cung cấp phân bón và thuốc phun cho cây chè. Cuộc sống của bà con bây giờ chủ yếu phụ thuộc vào cây chè.

Tầm nhìn và tình hình tương lai của ngành trồng chè tại Lai Châu

Ông Hà Văn Um, Giám đốc Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn tỉnh Lai Châu, tiết lộ rằng tỉnh Lai Châu đã xác định phát triển cây chè là một trong những hướng phát triển kinh tế chủ đạo. Bên cạnh diện tích hiện tại, tỉnh cũng đang mở rộng trồng cây chè tới các xã đặc biệt khó khăn như xã Sà Dề Phìn (huyện Sìn Hồ) và một số xã khác thuộc huyện Nậm Nhùn. Đồng thời, tỉnh Lai Châu đã thiết lập chính sách hỗ trợ về phân bón và cung cấp hướng dẫn về kỹ thuật cho người trồng chè. Tất cả những nỗ lực này nhằm giúp người dân tộc thiểu số tại tỉnh Lai Châu đạt được mục tiêu xóa đói, giảm nghèo và đảm bảo sự phát triển bền vững