Đinh lăng là một loại cây nhỏ, có chiều cao thường dao động từ 0,8m đến 1,5m, thường được trồng như cây cảnh trước nhà, tại chùa hoặc miếu. Cây này có lá kép, thường mọc so le, với lá được xẻ thành ba lông chim và mép lá có răng cưa. Hoa nhỏ của cây đinh lăng thường có màu trắng và thường mọc thành các tán. Quả của cây có hình dẹt, dài khoảng 3-4mm và dày khoảng 1mm. Lá đinh lăng khi được phơi khô có mùi thơm đặc trưng, trong khi lá tươi thường không có mùi.
Đinh lăng là một loại cây lâu năm, có khả năng sống đến vài chục năm. Cây này ưa ẩm, ưa sáng, chịu hạn tương đối, nhưng nên tránh ngập úng, vì cây có thể héo úa và chết nếu bị ngập nước. Đinh lăng phân bố rộng rãi trên khắp cả nước và tại hầu hết các vùng sinh thái. Cây có thể phát triển trên nhiều loại đất, nhưng trồng trên đất pha cát là tốt nhất. Đinh lăng thường phát triển mạnh khi nhiệt độ duới 28 độ C, và mùa thu cùng mùa xuân thường là thời kỳ cây phát triển nhanh nhất.
1: Phân loại và cách chọn giống:
Theo kiến thức truyền đạt từ thế hệ trước, cây đinh lăng thường được phân thành hai loại chính: Đinh lăng nếp và đinh lăng tẻ.
- Đinh lăng tẻ đặc trưng bởi lá to, thân có vỏ xù xì, màu xanh nhạt, củ kích thước nhỏ, rễ ít và cứng, và vỏ bì mỏng, dẫn đến hiệu suất thấp. Do những đặc điểm này, loại đinh lăng tẻ thường không được khuyên chọn để trồng.
- Ngược lại, đinh lăng nếp thường có lá nhỏ và xoăn, thân trơn mượt, củ lớn, rễ phát triển nhiều và mềm mại, vỏ bì dày, đảm bảo năng suất cao và chất lượng tốt. Vì vậy, loại cây đinh lăng nên được lựa chọn để trồng.
Khi quyết định chọn giống cây đinh lăng, nên tìm kiếm những cành cây trung bình (không quá già hoặc quá non). Tiếp theo, sử dụng một con dao sắc để cắt cành thành những đoạn có chiều dài khoảng 25-30 cm, tránh làm bị nát ở cả hai đầu. Tránh để đoạn giống quá dài, vì điều này không chỉ lãng phí giống mà còn làm cho việc chăm sóc cây trong tương lai trở nên phức tạp.
2: Cách chăm sóc đất:
Để đảm bảo cây đinh lăng phát triển mạnh mẽ, việc lựa chọn loại đất đóng vai trò quan trọng. Đất cần phải là loại đất cát pha, có độ tơi xốp, thông thoáng và khả năng giữ ẩm ở mức trung bình. Điều này là quan trọng vì cây đinh lăng không thích sự khô hanh, nhưng cũng không chịu đựng ngập úng.
Nếu bạn trồng cây đinh lăng theo cách truyền thống, đất cần được cày lên thành luống có chiều cao từ 20 đến 50 cm và rạch sâu khoảng 15 cm giữa các luống. Khi trồng, hãy tạo các hốc cách nhau khoảng 50 cm và đặt hom giống theo chiều luống. Đồng thời, bón phân chuồng (4 kg/sào) và phân NPK (20 kg) sau đó lấp hom sao cho đầu hom hở khoảng 5 cm. Hãy nhớ tránh bón phân gần hom giống, để tránh gây phân đỏ và gây hại cho cây.
Sau khi trồng, hãy phủ rơm rạ xung quanh hom để giữ độ ẩm và cung cấp lớp mùn tơi xốp cho đất. Nếu thấy đất khô cằn, hãy tưới nước để đảm bảo đất luôn ẩm. Tuy nhiên, nếu có mưa lớn kéo dài, bạn cần quan sát và thoát nước kịp thời để tránh ngập úng.
Nếu bạn trồng cây đinh lăng ở những vị trí khác như phần rìa vườn, đất đường đi hoặc đất đồi cao, bạn cần chọn giống là cành già và tạo hốc sâu 20 cm để hom giống. Sau khi đặt hom giống, hãy lấp kín hom và tưới nước đầy đủ trong lần đầu. Hãy lưu ý rằng quá trình trồng cây đinh lăng ở những vị trí này có thể mất nhiều thời gian hơn.
3: Thời vụ và cách chăm sóc cây:
Cây đinh lăng có khả năng phát triển quanh năm, tuy nhiên, để có kết quả tốt nhất, bạn nên chọn mùa xuân để trồng, thường từ tháng 1 đến tháng 4 là thời điểm lý tưởng. Trong trường hợp bạn phải trồng vào mùa hè, hãy thực hiện giâm đoạn cành giống bằng cách cắm chúng vào cát dưới bóng mát trong khoảng 20 – 25 ngày để cành phát triển rễ trước khi trồng chúng vào đất.
Cây đinh lăng thường ít bị ảnh hưởng bởi sâu bệnh, do đó, bạn hiếm khi cần sử dụng các loại thuốc trừ sâu hoặc thuốc bảo vệ thực vật. Để chăm sóc cho cây, bạn cần tuân theo các nguyên tắc sau đây:
- Khi cây đã trồng được khoảng 6 tháng tuổi, hãy bón thúc bằng phân ure (liều lượng 8 kg/sào).
- Khi cây đã đạt tuổi 2 năm trở lên, hãy thường xuyên tỉa bỏ các cành và lá thừa (chỉ để lại 1-2 cành lớn) vào khoảng tháng 4 và tháng 9 hàng năm để thúc đẩy cây phát triển mạnh mẽ hơn. Sau khi tỉa lần đầu, hãy bón thêm phân NPK (15 kg), phân Kali (4 kg) và phân chuồng (khoảng 300 kg/sào).
4: Thu hoạch và sử dụng cây đinh lăng một cách hiệu quả
Cây đinh lăng có thể được thu hoạch sau 3 năm trồng, và bạn có thể thu hoạch bất kỳ lúc nào trong năm, nhưng thường tốt nhất là vào tháng 11 và tháng 12. Sau khi thu hoạch, củ và rễ đinh lăng cần được chế biến trong vòng 5 ngày. Hãy thái chúng thành lát mỏng và sau đó phơi hoặc sấy khô để tránh bị ẩm mốc và hỏng.
Cây đinh lăng có nhiều bộ phận có thể tận dụng, bao gồm củ, rễ, thân, cành và lá, với nhiều mục đích khác nhau. Để tận dụng các lợi ích sức khỏe mà cây đinh lăng mang lại, bạn có thể xem xét cách ngâm rượu đinh lăng hoặc cách làm gối đinh lăng cho bé.