Mối đe doạ rệp sáp đối với cây Cam, Quýt, Bưởi, chanh

Tên khoa học và Phạm Vi Ảnh Hưởng:

Rệp sáp hại Cam Quýt Bưởi Chanh, được biết đến với tên khoa học Citrus mealybug, không chỉ gây hại cho cây cam quýt, mà còn tác động đáng kể đến nhiều loại cây trồng quan trọng. Các loại cây mà chúng gây hại chủ yếu bao gồm cà phê (bao gồm cả cà phê chè và cà phê vối, có khả năng gây chết cây non), ca cao, hồ tiêu, dừa, khóm và nhiều loại cây khác như nho, chuối, xoài, gừng, cũng như tất cả loại cây hoa và rau mà bạn có thể nghĩ đến. Rệp sáp này đã được phát hiện trên hơn 70 họ cây trồng khác nhau.

Vị trí và Cách Sống của Rệp Sáp

Rệp sáp Cam Quýt Bưởi Chanh thường sống và gây hại trên nhiều phần khác nhau của cây, bao gồm chùm quả, mặt dưới lá, cành tiêu và thậm chí dưới rễ. Chúng hoạt động bằng cách chọc hút nhựa cây, dẫn đến héo và rụng quả non, tạo điều kiện cho sự phát triển của nấm muội và làm đen vỏ quả cũng như mặt lá, gây ảnh hưởng đến quá trình quang hợp của cây. Một điểm đáng chú ý khác là rệp sáp thường được kiến đen tái sử dụng để di chuyển từ cây này sang cây khác, mỗi khi cây bị chúng đang hút nhựa đã bị cạn kiệt. Hơn nữa, chất bài tiết của rệp sáp cung cấp thức ăn cho kiến.

Tác Động của Rệp Sáp trên Cây

Rệp sáp Cam Quýt Bưởi Chanh gây hại cho nhiều phần khác nhau của cây trồng, đặc biệt là tán lá và quả. Khi chúng tấn công vùng rễ, lá cây có thể bị héo và vàng úa, mô phần trên mặt đất có thể bị khảm và màu trắng xanh và còi cọc. Rệp sáp có khả năng di chuyển và hoạt động tích cực trong suốt vòng đời của chúng. Con đực sống khoảng 27 ngày, trong khi con cái thường sống lâu hơn, khoảng 115 ngày. Vòng đời của chúng, từ trứng cho đến khi đẻ trứng, có thể biến thiên từ 20 đến 44 ngày.

Quá trình sinh trưởng của Rệp Sáp:

Trứng của Rệp Sáp

Trứng của Rệp sáp Cam Quýt Bưởi Chanh thường được xếp lại thành những khối trắng giống xốp, được gọi là ovisacs, trên thân cây. Đây là dấu hiệu cho thấy sự xuất hiện của rệp sáp trên cây. Những đặc điểm của trứng bao gồm màu vàng nhạt, hình dáng bầu dục và chiều dài khoảng 0,3 mm. Mỗi con rệp cái có thể đẻ từ 300 đến 600 quả trứng trong suốt cuộc đời của chúng, xếp thành các nhóm từ 5 đến 20 trứng. Thời gian nở của trứng có thể kéo dài từ sáu đến mười ngày hoặc vài tuần, phụ thuộc vào mùa và điều kiện.

Rệp Sáp Trưởng Thành

Khi trưởng thành, rệp sáp có kích thước dao động từ 3 mm (con cái) đến 4,5 mm (con đực). Con cái không có cánh, có màu trắng nâu nhạt và chân màu nâu, với cơ thể bọc bằng sáp trắng. Chúng có đường sọc màu xám đặc trưng dọc theo phía sau của cơ thể. Sợi sáp ngắn có thể nhìn thấy xung quanh lề của thân hình bầu dục của chúng. Những con đực trưởng thành có cánh và có khả năng bay để tìm cây chủ mới để giao phối. Sau khi nổi lên, con đực sống một đến hai ngày mà không cần ăn. Các bọ cánh cứng vẫn di chuyển trong suốt vòng đời của chúng, ngoại trừ con đực.

Thiệt Hại do Rệp Sáp

Rệp sáp gây hại bằng cách ăn lá cây, dẫn đến việc lá cây bị héo, biến dạng, màu vàng, lá non, và tăng trưởng còi cọc. Điều này có thể làm cây bị nhiễm bệnh và phát triển nấm mốc. Nấm mốc không chỉ làm cho cây trông xấu mà còn ảnh hưởng đến quang hợp của cây, dẫn đến giảm năng suất. Sự phát triển của nấm mốc cũng có thể làm giảm chất lượng và giá trị của trái cây. Nếu không loại bỏ quả sau khi thu hoạch, rệp sáp còn lại có thể gây mất lỗ trong quá trình vận chuyển và lưu kho.

Mùa Sinh Sản và Lây Lan

Rệp sáp thường xuất hiện nhiều vào mùa xuân và đầu hè, với một vài thế hệ chồng chéo trong năm. Mùa xuân và mùa hè là mùa quan trọng đối với người trồng cây có múi, đặc biệt đối với cây bưởi. Rệp sáp thường tồn tại ở mức cao trong suốt mùa hè và vào mùa thu.

Biện Pháp Phòng và Trị Rệp Sáp:

Biện pháp Hóa Học

Kiểm soát hóa học rệp sáp trên cây có múi thường không hiệu quả do chúng thường ẩn náu trong khe nứt giữa lá và quả. Xịt nước cao áp có thể hiệu quả vừa phải để kiểm soát chúng. Sử dụng máy bơm mạnh và thuốc trừ rệp để xâm nhập vào khu vực của rệp trưởng thành có thể giúp kiểm soát quần thể. Các ứng dụng xịt trước và sau khi rệp sáp xuất hiện được khuyến cáo để hạn chế sự phát triển của chúng. Tuy nhiên, phòng trừ trước mùa xuân là chiến lược hiệu quả nhất để ngăn chặn rệp sáp. Nếu rệp sáp xuất hiện sau mùa xuân, hãy phản ứng ngay lập tức để ngăn cản trứng của chúng khỏi nở.

Biện Pháp Sinh Học

Bọ rùa là một trong những kẻ thù tự nhiên của rệp sáp. Chúng có khả năng kiểm soát rệp sáp từ khi là ấu trùng cho đến khi trưởng thành, ăn rệp sáp và có thể kiểm soát nhiễm sâu trong vòng 2-3 tháng. Ngoài ra, loài ký sinh trùng Oligochrysa lutea cũng hữu ích trong việc kiểm soát sâu bệnh. Loài ký sinh trùng này rất hiệu quả và cần được giải phóng vào mùa thu. Sử dụng thuốc phun còn lại vào gốc cây để kiểm soát kiến, nhưng cần hết sức cẩn trọng để không ảnh hưởng đến kẻ thù tự nhiên. Các loại vi sinh nấm cũng có thể sử dụng để kiểm soát rệp sáp bằng cách ngăn chúng phát triển.

Các Biện Pháp Khác

Để ngăn chặn sự lây lan của rệp sáp, bạn có thể sử dụng bao bọc trên các loại cây có múi và loại cây khác bị rệp sáp tấn công. Bảo vệ cây trồng cam quýt để giảm tiếp xúc giữa cây và làm sạch cẩn thận các thiết bị và vật liệu thu hoạch có thể giúp giảm sự lan truyền của côn trùng, không chỉ là rệp sáp. Để ngăn chặn sự lây lan, tránh sự phát triển của những loại cây gần cây khác mà rệp sáp có thể phát triển. Cây này cần được theo dõi và điều trị để ngăn chặn sự lây lan. Trước khi trồng lại cây khác sau khi cây bị rệp sáp hại, cần áp dụng biện pháp khử trùng bằng cách sử dụng bao bọc hoặc xử lý đất.