Bệnh đạo ôn trên lúa: Nguyên nhân, triệu chứng và phương pháp đặc trị

Bệnh đạo ôn được coi là một trong những bệnh trọng yếu đe dọa mùa lúa và năng suất lúa. Khi dịch bệnh này lan tràn trên diện rộng, nó có thể gây thất thoát nặng nề về sản lượng và năng suất, ảnh hưởng không chỉ đến nền kinh tế mà còn đến cuộc sống của bà con nông dân.

Triệu chứng của bệnh đạo ôn trên lúa

Bệnh đạo ôn có thể gây hại lúa và hiện thấy qua các triệu chứng sau:

1. Đạo ôn trên lá lúa:

• Các vết chấm đen xuất hiện trên lá lúa, sau đó dần dần chuyển thành hình oval với mảng trắng xám ở giữa và viền nâu ở ngoài.
• Những vết này có thể mở rộng và trở nên nhọn ở cả hai đầu.
• Khi các vết nối lại với nhau, lá lúa có thể bị cháy, tạo nên hiện tượng được gọi là “bệnh cháy lá.

2. Đạo ôn cổ lá:

• Triệu chứng này xuất hiện tại phần cổ lá của lá lúa, nằm ở giữa lá và bẹ.
• So với triệu chứng trên lá, bệnh đạo ôn cổ lá thường có vết màu nâu đỏ chuyển sang nâu sậm.
• Nếu không phát hiện và chữa trị kịp thời, bệnh có thể làm hại, làm hỏng và gãy lá.

3. Đạo ôn cổ bông:

• Triệu chứng bệnh này thể hiện qua các vết bệnh màu nâu.
• Các vết này lan rộng dần trên toàn bộ cổ bông, gây héo, lép, và thậm chí làm gãy bông.

Hiểu rõ các triệu chứng này là quan trọng để có thể phát hiện và xử lý bệnh đạo ôn trên lúa kịp thời, từ đó bảo vệ năng suất và chất lượng của cây lúa.

Nguyên nhân gây bệnh đạo ôn trên lúa

Bệnh đạo ôn trên cây lúa là do loại nấm Pyricularia oryzae Cav. hay P. grisea (Cook) Sacc gây ra. Loại nấm này tồn tại dưới dạng bào tử, với kích thước từ 9 đến 23 x 10 đến 12 micromet, điều này làm cho chúng dễ phát tán và có khả năng bay xa cao lên đến 24m và xa tới 10.000m. Điều này giúp bệnh đạo ôn lây lan dễ dàng trong môi trường nông nghiệp.

Khi bào tử nấm tiếp xúc với nước hoặc không khí bão hòa nước, chúng sẽ nảy mầm. Bào tử nấm sau đó xâm nhập vào tế bào lá lúa bằng cách hình thành đĩa áp và xâm nhập vào tế bào lá bằng cách xuyên qua vách tế bào, tạo điều kiện cho sự phát triển của bệnh đạo ôn trên cây lúa.

Điều kiện phát triển và phòng trừ bệnh đạo ôn trên lúa

Bệnh đạo ôn trên lúa phát triển dưới một số điều kiện thời tiết và môi trường cụ thể:

• Điều kiện thời tiết lý tưởng: Bệnh thường trở nên nghiêm trọng trong môi trường thời tiết âm u, ít năng, với sương mù hoặc mưa phùn thường xuyên. Nhiệt độ dao động từ 18 đến 26 độ C là lý tưởng cho sự phát triển của bệnh đạo ôn trên lúa.
• Các yếu tố khác: Ngoài điều kiện thời tiết, nhiều yếu tố khác cũng thúc đẩy sự phát triển của bệnh, bao gồm giống lúa bị nhiễm, bón quá nhiều phân đạm, sạ dày, lá lúa nằm ngang, thiếu nước, và sự xuất hiện nhiều cỏ dại.

Cách phòng trừ bệnh đạo ôn trên lúa hiệu quả:

• Vệ sinh đồng ruộng: Loại bỏ các cây lúa bị nhiễm bệnh từ vụ mùa trước và dọn dẹp vùng đồng ruộng để loại bỏ cỏ dại trước khi gieo trồng.
• Sử dụng giống lúa kháng bệnh: Chọn giống lúa có khả năng kháng bệnh hoặc ít nhiễm bệnh.
• Xử lý giống trước khi sạ: Trước khi gieo sạ, có thể xử lý giống lúa để làm giảm nguy cơ bệnh đạo ôn.
• Gieo sạ cẩn thận: Đảm bảo không gieo lúa quá dày để cây lúa có đủ không gian phát triển.
• Bón phân cân đối: Trong quá trình chăm sóc, chỉ bón lượng phân vừa đủ, cân đối hợp lý.
• Chủ động phòng trừ: Cần thực hiện các biện pháp phòng trừ bệnh đạo ôn ngay khi nhận thấy điều kiện thuận lợi cho bệnh phát triển.
• Sử dụng thuốc đặc trị: Nếu bệnh đạo ôn đã xuất hiện, nên sử dụng các loại thuốc đặc trị bệnh đạo ôn lúa để kiểm soát tình hình.