Cách trồng nấm rơm trong nhà và những điều cần lưu ý cho bà con

1: Giống Nấm

Chọn lựa giống nấm là yếu tố quan trọng quyết định thành công trong sản xuất nấm rơm. Giống nấm cần phải đáp ứng một số tiêu chí quan trọng như:

• Không bị nhiễm bệnh: Chọn giống không mắc các loại bệnh hay nhiễm mốc xanh, mốc đen để đảm bảo sự phát triển khỏe mạnh của nấm.
• Tuổi giống phù hợp: Giống nên ở tuổi độ mùi thơm tốt nhất, không quá già hoặc quá non, và tuổi từ 12 – 16 ngày, ăn kín đáy túi 2 – 3 ngày.
• Màu sắc và trạng thái túi giống: Túi giống nên có màu trắng đồng nhất, không loang lỗ, và sợi nấm ăn kín đáy. Túi giống thường có màu hồng nhạt ở phía trên và không có mùi chua.
• Thời gian từ sản xuất đến trồng nên không quá 25 ngày.

2: Địa điểm và điều kiện trồng nấm rơm

Nơi trồng nấm cần phải thoáng, cao ráo, bằng phẳng và đặc biệt là phải sạch sẽ. Điều này bao gồm việc tránh xa nơi có ao tù nước đọng, bãi rác, gần chuồng trại chăn nuôi, hoặc những nơi tiềm ẩn ô nhiễm và có nhiều côn trùng và mầm bệnh có thể ảnh hưởng đến nấm.

Nếu bạn trồng nấm rơm trong nhà, cần phải có ít nhất 2 nhà để có thời gian để xử lý nguồn bệnh sau vài đợt trồng nấm. Trồng nấm liên tục mà không xử lý nguồn bệnh có thể dẫn đến nhiễm bệnh và giảm hiệu suất sản xuất.

3: Cách trồng nấm rơm tại nhà

Có hai loại nhà cần xem xét khi trồng nấm rơm:

Nhà ủ sợi:

• Kích thước: Rộng 2,6 m, dài 5 m và cao 2,4m.
• Bên trong có 2 dãy kệ, mỗi kệ có kích thước 0,6 x 4 x 1,65 (m) và bao gồm 3 tầng.
• Có 1 cửa ra vào và 4 cửa thông gió.
• Thường 1 nhà ủ sợi dùng cho 5 – 7 nhà trồng nấm.

Nhà trồng nấm:

• Kích thước tốt nhất là 3,3 x 5 x 2,4 (m).

Khi chọn đất làm nhà, cần đảm bảo rằng đất cao ráo, không bị ngập lụt, và tuân theo các tiêu chuẩn ở mục 9.

Dựa vào diện tích và quy mô của bạn, bạn có thể xây dựng nhà lớn hoặc nhỏ. Ban đầu, bạn có thể bắt đầu với việc xây dựng 1 nhà, sau đó xây thêm 1 nhà khác để dễ dàng xử lý nguồn bệnh và xoay phiên giữa những nhà khác nhau. Bố trí 1 cửa chính và 4 cửa thông gió ở cả hai đầu của nhà.

Nhà cần phải được che kín toàn bộ để giữ độ ẩm và nhiệt độ, và phải có ánh sáng khuyếch tán chiếu vào. Cần có cửa thoát nhiệt ở cả hai đầu của nhà. Chiều cao của nhà nên là 2 – 2,4m.

Mái nhà có thể được lợp bằng nhiều vật liệu như tranh, lá mía, lá dừa nước, tôn, và nhựa tôn, tùy thuộc vào diện tích và kích thước của nhà. Trên mái, bạn có thể lắp 2 hoặc 4 tấm tôn nhựa để chiếu sáng vào nhà (ánh sáng khuyếch tán).

Phải bọc kín bên trong nhà và trần nhà bằng nylon trắng. Bên ngoài nhà, lớp nylon trắng cần được bọc thêm một lớp bạt. Bên trong nhà, bạn nên làm 3 – 4 dãy kệ, khoảng cách giữa các kệ là 50 cm để dễ dàng di chuyển và chăm sóc cũng như thu hoạch.

4. Dụng cụ và Vật tư Trồng Nấm

• Giống nấm (meo giống): Giống nấm cần tuân theo các tiêu chuẩn
• Vôi xử lý rơm
• Bể ngâm ủ: Có kích thước 0,8 x 0,75 x 2m, tương đương với 1m3.
• Kệ ủ rơm
• Nylon ủ rơm
• Nylon gói rơm: Kích thước tùy theo khuôn gỗ.
• Bình bơm tưới nấm
• Nhiệt kế: Sử dụng để đo nhiệt độ.
• Ẩm kế: Dùng để đo độ ẩm.
• Giấy quỳ: Đo pH của nước.
• Kệ trồng nấm: Kích thước phụ thuộc vào kích thước của nhà trồng nấm.
• Khuôn nấm: Kích thước 12 x 20 x 27cm.
• Nhà trồng nấm: Có kích thước 3,3 x 5 x 2,4m.
• Rơm: Phải tuân theo các tiêu chuẩn.

5. Kỹ thuật Trồng Nấm Rơm

• Xử lý nguyên liệu (ủ): Sử dụng rơm rạ khô, không mốc, không có mùi thuốc trừ sâu. Ngâm rơm trong nước vôi loãng (4 kg vôi tôi/m3 nước) để đạt độ ẩm, và màu vàng.
• Đống ủ rơm: Xếp rơm rạ ngâm nước và ủ trong một đống với kích thước dài 1,5m, rộng 1,5m, và cao 1,5m. Đảm bảo từ 300 kg rơm rạ trở lên cho mỗi đống ủ. Đảm bảo nhiệt độ đống ủ từ 65 – 70°C sau 2 – 3 ngày.
• Đảo rơm: Sau 3 ngày ủ rơm, kiểm tra nhiệt độ của đống ủ, nên duy trì nhiệt độ từ 65 – 70°C. Đảo rơm và kiểm tra độ ẩm, khi vắt rơm không tạo nước chảy, chỉ có nước chảy nhỏ giọt, đạt độ ẩm tối ưu. Nếu nước chảy nhiều, rơm còn ướt, cần tãi rộng để bay hơi nước. Tiếp tục ủ thêm 3 – 4 ngày nữa để đạt nhiệt độ trên 75°C.
• Đóng mô: Dùng khuôn lớn hoặc nhỏ, xếp rơm vào khuôn theo kiểu nằm ngang, cao 8 – 9cm, rồi cấy giống theo chu vi mép khuôn từ 3 – 5 cm. Tỷ lệ cấy giống là 12 – 15 kg giống cho 1 tấn nguyên liệu khô. Sử dụng giống nấm từ 12 – 16 ngày tuổi, sợi giống ăn kín đáy túi, không bị mốc xanh, mốc đen, không có mùi chua.
• Chăm sóc sau khi cấy giống: Sợi nấm rơm phát triển rất nhanh trong 9 – 13 ngày sau khi cấy giống. Theo từng giai đoạn:
  • Từ ngày 1 đến ngày thứ 3: Nếu trời lạnh dưới 25°C, phủ 1 lớp nilon trên mô nấm để giữ ẩm và nhiệt.
  • Từ ngày thứ 4 đến ngày thứ 8: Kiểm tra nhiệt độ mô nấm, duy trì nhiệt độ 35 – 38°C. Tưới ẩm xung quanh mô nấm và sương mù trên cao. Nếu trời lạnh dưới 25°C, đậy nilon để giữ nhiệt.
  • Từ ngày thứ 8 – 9: Khi màng sợi từ màu trắng đục chuyển sang màu trắng trong, tưới độ ẩm.
  • Từ ngày thứ 9 – 13: Khi trên mô nấm xuất hiện đinh ghim, tưới giữ ẩm và cẩn thận để không đứt sợi nấm.

6.  Quy Trình Trồng Nấm Rơm và cách phòng trừ sâu bệnh

• Xử lý nền đất kỹ: Để đảm bảo nền đất sạch, bạn cần phơi nắng, tưới nước, xới đất và rắc vôi. Hãy thực hiện việc thay đổi nền đất định kỳ để tránh tạo điều kiện cho sự phát triển của bệnh.
• Xử lý nguyên liệu: Tránh sử dụng nguyên liệu mốc hoặc hẩm. Đảm bảo độ ẩm và pH đúng tiêu chuẩn.
• Xử lý dụng cụ trồng nấm: Trước khi sử dụng dụng cụ trồng nấm, hãy giặt sạch và phơi khô chúng.
• Giữ ấm mô nấm: Đảm bảo mô nấm luôn ở nhiệt độ 32 – 35°C. Trong trường hợp trời lạnh, hãy che phủ mô nấm bằng áo ấm, và trong trường hợp trời nắng, hãy điều chỉnh để giảm nhiệt. Trong trường hợp thời tiết quá lạnh, bạn có thể sưởi ấm bằng than củi.
• Phòng bệnh: Thường xuyên theo dõi để phát hiện các triệu chứng của bệnh. Nếu có nguồn bệnh, hãy diệt ngay để ngăn ngừa sự lây lan. Đảm bảo vệ sinh và chùi rửa kệ trồng sau mỗi lần trồng.
• Một số bệnh thường gặp và cách phòng tránh:
  • Nấm dại: Để tránh nấm dại, cần kiểm soát độ ẩm của nguyên liệu trồng.
  • Nấm mực: Nấm mực không gây hại, nhưng chúng cạnh tranh dinh dưỡng với nấm rơm. Để tránh nấm mực, hãy điều chỉnh độ ẩm nguyên liệu sao cho phù hợp.
  • Các loại nấm mốc (mốc xanh, mốc vàng, mốc đen…): Đây là các bệnh nguy hiểm. Để phòng tránh bệnh này, đảm bảo nguyên liệu trồng sạch, duy trì vệ sinh khu vực nuôi trồng nấm, và kiểm soát độ ẩm trong quá trình trồng.
  • Động vật phá hoại: Chuột, gián, kiến, mối… có thể gây hại cho trồng nấm. Dùng thuốc bẫy để kiểm soát chuột, kiến, gián… trong khu vực nuôi trồng nấm.